Maaskant getekend

Ter ere van het 40-jarig bestaan van de Maaskantprijs nodigden Stadsarchief Rotterdam en CBK Rotterdam 10 Rotterdamse kunstenaars uit om hun impressie te geven van één van de vele gebouwen van Maaskant die de stad rijk is. Met deze opdracht willen het Stadsarchief en CBK Rotterdam een oude traditie van stadstekenaars nieuw leven in blazen. Tot eind jaren ’80 gaf Stadsarchief Rotterdam namelijk jaarlijks opdrachten aan tekenaars om de veranderingen in de stad vast te leggen. In de eerste decennia van de Rotterdamse wederopbouw hielden veel kunstenaars zich al bezig met het vastleggen van de veranderingen in de stad. Rotterdam was wat dat betreft de ideale inspiratiebron. De 10 tekeningen zijn vanaf 16 november te zien in de tentoonstelling Maaskant getekend in de Kunsthal. Daarna worden ze opgenomen in de collectie van het Stadsarchief Rotterdam. Lees meer

Sandim Mendes – Adriaan Volkerhuis
2018, fotografische print, lino-inkt, cyanotype (solarfast), pen, potlood, ecoline

Sandim Mendes (1986) is afgestudeerd aan de Willem de Kooning Academie. In haar werk maakt Mendes gebruik van fotografie en mixed media waarmee ze ingaat op vraagstukken over identiteit en de verhouding tussen culturen. Ze verdiept zich in de niet-gedocumenteerde geschiedenis van haar familie en voorouders en combineert daarvoor verschillende artefacten, waarmee ze fictieve beelden creëert die leemtes in een haar onbekende geschiedenis vullen.  Zij werd in 2010 na haar afstuderen genomineerd voor de Van Bommel Van Dam Prijs, voor veelbelovende jonge kunstenaars uit Nederland en Duitsland. Onlangs was haar werk ook te zien in TENT.

Sandim Mendes ging in dit project aan de slag met het Adriaan Volkerhuis. Ze wilde in vooral de zwarte glasgevels naar voren laten springen om daarmee de solistische ligging van het gebouw in de omgeving benadrukken. Ze benaderde het gebouw niet vanuit het gebruikelijke perspectief vanaf de Maasboulevard, maar juist vanaf de achterkant (Buizenwerf).

Eveline Visser – Maaskant in de wolken (Euromast)
2018, Oost-Indische inkt en gouache

Het oeuvre van Eveline Visser (1949) varieert van schilderijen op klein formaat tot ruimte vullende installaties. Deze installaties zijn als het ware driedimensionale schilderijen waar je doorheen kan loopt. Zo maakte zij in 2015 een diorama voor Museum Boijmans Van Beuningen. De schilderingen van Visser vallen op door een bijkans virtuoze schildertechniek waarbij de voorstelling is opgebouwd uit dunne doorschijnende lagen verf. Maar uiteindelijk gaat het bij haar werk altijd om inhoud, betekenis en interpretatie. In dit werk zien we de architect Hugh Maaskant zien we rechtsboven in de wolken, volgens Visser moet het bouwen van de Euromast voor Maaskant een soort Americain Dream van Maaskant geweest zijn, met het kraaiennest als ruimtevaartschip, als een soort Rotterdamse Apollo. De Euromast heeft voor Visser een speciale betekenis, want in haar kindertijd heeft Visser die voor haar deur gebouwd zien worden. De spaceshuttle werd overigens pas tien jaar later gerealiseerd en niet naar ontwerp van Maaskant.

Georg Bohle – Groothandelsgebouw
2018, fineliner, kleurpotlood

Georg Bohle volgde een opleiding tot industrieel ontwerper aan de Design Academy in Eindhoven. Van 2007 tot 2010 was hij werkzaam als ontwerper bij Studio Makkink & Bey. Bohle (1977) ziet de gebouwde omgeving en ongerepte landschappen als culturele metaforen die een context bieden voor zijn werk. Hij is gefascineerd door de complexiteit van gegevens en indrukken die bijvoorbeeld een stad biedt. Sommige van Bohle’s tekeningen tonen grafische interpretaties van texturen en compositorische structuren in door de mens gemaakte agglomeraties. Andere werken laten berglandschappen met antropomorfe rotsformaties zien. Binnen het spanningsveld van architectonische en natuurlijke vormen, tussen werkelijkheid en het buiten-wereldse, ontwikkelt Bohle een groeiende reeks van imaginaire landschappen. Het Groothandelsgebouw is in de ogen van Bohle een plek waar handelaren in pakken met donkere stropdassen onophoudelijk, als bezige bijen, het gebouw bestormen. Dat beeld kwam als eerste bij hem op toen hij voor deze opdracht naar het gebouw ging kijken.

Nazif Lopulissa – Stadsarchief Hofdijk 651 (voormalige Rijks Automobiel Centrale)
2018, collage, potlood, acryl en soft-pastel

Nazif Lopulissa (1991) onderzoekt in zijn werk de vormentaal van objecten, plaatsen en situaties uit zijn dagelijks leven. Als beeldmaker vind hij het belangrijk een duidelijke, ‘eigen’, visuele beeldtaal te hebben. Hij probeert een balans te vinden tussen het steeds blijven vernieuwen en het waarborgen van een herkenbaarheid. “Daarbij beschouw ik elk project gelijk in waarde: ook al word ik gevraagd voor een opdracht die buiten mijn comfortzone ligt of die ik minder interessant vind. Ik grijp alle mogelijkheden tot het krijgen van nieuwe inzichten aan, maar neem tussendoor ook altijd genoeg afstand van mijn werk om mezelf de mogelijkheid te geven te kunnen reflecteren op mijn werk en mijn ontwikkeling te sturen in de richting die ik zelf wil.” De voormalige Rijks Automobiel Centrale, het huidige Stadsarchief, ziet Lopulissa als een soort ‘spook’ in de omgeving. Vandaar vooral de grijstinten in de vormen die hij tekende, de (herfst)kleuren op de plastic laag zijn de bomen die wat kleur aan het gebouw geven. De twee omvallende zuilen (die bij de ingang staan) symboliseren de beweging van de publieke ruimte en kunstwerk van Kees Franse aan de gevel is de eyecatcher van het gebouw. Lopulissa studeerde in 2017 af aan de Willem de Kooning Academie en won in 2018 de Henri Winkelman Award.

Marcha van den Hurk –  3012CM_10 (Hilton Hotel)
Techniek: gemengde technieken; acryl, potlood, aquarel

Marcha van den Hurk is geïnteresseerd in de relatie tussen de mens en zijn sociale en fysieke omgeving. Zij onderzoekt hoe de omgeving de identiteit van de mens bepaalt en hoe de mens zijn identiteit uit in het vormgeven van zijn omgeving. De verbintenis tussen identiteit en omgeving is binnen haar werk op diverse manieren aanwezig. Ze werkt in uiteenlopende media: ze maakt ruimte vullende installaties, fotografeert, tekent, beeldhouwt, of combineert verschillende media. In haar werk staat de relatie tussen de mens en zijn sociale en fysieke omgeving centraal. Ze onderzoekt hoe de omgeving de identiteit van de mens bepaalt, maar ook hoe de mens zijn identiteit uit in het vormgeven van zijn omgeving. Zo belicht ze de levenswijze van bepaalde subculturen of het individualistische bestaan van daklozen in multimediale werken. Ze onthult de verbintenis tussen identiteit en omgeving door deze in haar werk te benadrukken of te vervormen. Van den Hurk (1975) studeerde beeldhouwkunst en gemengde media aan de AKI academie voor beeldende kunst in Enschede en deed een vervolgopleiding autonoom aan de DAI (Dutch Art Institute).

Voor het project Maaskant getekend onderzocht Van den Hurk het Hilton Hotel nabij het Hofplein. Ze bekeek het gebouw vanuit verschillende invalshoeken en lette vooral op de architectuur en de opvallende structuren in de gevel. Ze voegde deze indrukken samen in één tekening waardoor een soort caleidoscopisch effect ontstaat.

Inge Aanstoot – Lijnbaanflats
2018, potlood, acrylverf, ecoline, Oost-Indische inkt, pen, krijt of viltstift

Inge Aanstoot (1987) studeerde in 2009 af aan de Willem de Kooning Academie en won in 2014 en 2015 respectievelijk de Piketprijs voor Schilderkunst en de Sacha Tanja-penning. Zij is gefascineerd door met symboliek beladen beelden, het onstuitbare menselijk associatievermogen en de oneindige stroom aan beeldmateriaal waarmee zij zichzelf in onze wereld omringd ziet. Haar werk is hiermee een wervelwind van dagelijkse dingen of ervaringen, dromen, wens- of angstbeelden rondom het centrale ik. Ze schildert met een voorkeur voor grote formaten en grootse verhalen. Haar inspiratiebronnen komen uit haar directe omgeving; een begrip dat tegenwoordig breder is dan ooit. Alles kan een plek in haar werk krijgen; van triviale feiten en anekdotes tot grote levensvragen. Aanstoot is gefascineerd door de selectieve en subjectieve manier waarop mensen omgaan met informatie, het menselijk associatievermogen en de (kunst-)geschiedenis in het algemeen. Ze vertelt nooit maar één verhaal tegelijk.

In haar tekening van het Lijnbaancomplex zijn diverse elementen (die zich in het echt verspreid over het gebied bevinden) samengebracht in één collageachtige tekening: de flats, twee binnenhoven en diverse daarin opgenomen sculpturen die ook deel uitmaken van de collectie Rotterdam. Linksvoor staat een maquette van het hele gebied. Linksboven zijn ook Calypso en het  Groothandelsgebouw nog zichtbaar.

Ronald Cornelissen – Technikon
2018, potlood, acrylverf, ecoline, Oost-Indische inkt, pen, krijt en viltstift

Ronald Cornelissen (1960) studeerde aan de Academie St. Joost in Breda, schilderen en monumentale vormgeving. Aanvankelijk putte hij zijn inspiratie uit het schemergebied tussen avant-garde en underground, eerst via de muziek en pas later de beeldende kunst. Hoewel het referentiekader in de loop van de tijd veel breder is geworden, is de invloed van de media die de internationale popcultuur van beeld en geluid hebben voorzien: collages, comics, cartoons, fanzines, graffiti, straatpoëzie, performances, installaties, noise en psychedelica nog steeds navoelbaar in zowel de tekeningen als installaties van Cornelissen. Hoewel er altijd specifieke en vaak terugkerende uitgangspunten aan zijn werk ten grondslag liggen laat hij zich ook leiden door wat er onder zijn handen gebeurt. In het werk worden thema’s aan de orde gesteld als macht en het (geo)politieke landschap zoals zich dat in de huidige Westerse maatschappij voordoet.

Cornelissen tekende het markante Technikon-gebouw aan de achterzijde, de Boekhorststraat/Hofbogen. Ooit fietste hij hier iedere dag langs vanuit zijn woning op het Noordereiland naar zijn atelier in de Insulindestraat. Het is letterlijk een ‘achterkant’ geworden, met dealers en blowers, een louche automobiel met een knipoog naar Maaskant die dol was op deze Amerikaans modellen.

Pim Palsgraaf – Industriegebouw Goudsesingel
2018, collage, potlood, Oost-Indische inkt, acrylverf

Pim Palsgraaf (1979) haalt zijn inspiratie uit de frictiezones en rafelranden van de stad. De plekken waar niemand komt, die vergeten zijn, en soms verdekt liggen te wachten op een nieuwe bestemming. Hij maakt donkere bouwsels die samen uitgroeien tot wat een verlaten stad zou kunnen zijn. Palsgraaf toont in zijn werk de tegenstelling tussen cultuur en natuur. De stad neemt de natuur over. In tegenstelling tot de sculpturen zijn de schilderijen van Palsgraaf gebaseerd op de inwendige stad. Lege ruimtes, oude gangen en plafonds die op het punt staan in te storten tonen de fascinatie voor verval. Het verbeeldt de erosie van de stad, het ‘natuurlijke’ domein van de mens dat in vergetelheid raakt. Samen met een (wisselende) groep collega’s uit Rotterdam en ook daarbuiten vormt Palsgraaf het collectief Ipihan (If Paradise Is Half As Nice dat sedert 2012 in Leipzig (D) en daarbuiten in verlaten fabriekshallen jaarlijks tijdelijke projecten realiseert.

In deze collage heeft Palsgraaf het Industriegebouw en de omgeving teruggebracht tot rechte lijnen: tramlijn, elektrische draden, symmetrische gevelgeleding. In deze wereld is geen mens te ontdekken. De eerste versies van de collage zijn verscheurd en hergebruikt in de bomen van de uiteindelijke versie in contrast met de strakke lijnen van het gebouw.

Marcel Swint – Citrusveiling
2018, print, fotografie

Marcel Swint (1975) is gefascineerd door transformatie, bijvoorbeeld door aan de hand van oude ansichtkaarten met daarop afbeeldingen van verdwenen monumentale gebouwen in Europese steden, een ander perspectief te creëren. Soms gaat het om gebouwen die nu niet meer bestaan, veelal zijn ze gesloopt in de tweede helft van de 20^e eeuw. Swint probeert de geschiedenis te reconstrueren, door wat verloren ging opnieuw zichtbaar te maken aan de hand van fotografische documentatie.

De opdracht voor de Maaskant-tekening was het tegengestelde. De gebouwen van Maaskant verrezen in een tijd dat veel van de gebouwen waar Swint werk over maakt zijn verdwenen. In de digitale fotocollage van de Citrusveiling nabij het Marconiplein zijn meerdere beelden over elkaar geplaatst, zodat alle informatie in één beeld samenkomt en er herhalingen ontstaan die de specifieke kenmerken benadrukken, zoals bijvoorbeeld de typerende erkers. In het uiteindelijke beeld wordt de kwaliteit van het gebouw getoond, maar sluimert ook de gesloten en licht verwaarloosde staat waarin het verkeert.

Sandro Setola – Verzamelgebouw Zuidplein
2018, houtskooltekening, gum, water

Sandro Setola (1976)  richt zich in zijn werk op architectuur en bouwprocessen, en de hieraan ten grondslag liggende idealen of ideeën (of gebrek daaraan). De spanning tussen een utopisch voorstel en de stedelijke werkelijkheid roept vaak vragen op over hoe onze omgeving het individu beïnvloedt en vice versa; hoe het individu zijn omgeving vervolgens weer kan vormgeven of interpreteren. Deze sterke fascinatie voor natuurlijke processen en fenomenen vormt de basis voor al zijn werken. Dramatische processen, zoals isolatie, expansie, transformatie, groei en sterfte, maar ook hun relatie tot onze alledaagse en banale realiteit worden zo op een persoonlijke, poëtische en geconcentreerde manier geïnterpreteerd. De tekeningen tonen vaak bevroren processen die de toeschouwer in gedachten kan voortzetten of voorstellen voor dystopische plaatsen en gebouwen. In 2015 won Setola de tweejaarlijkse Charlotte van Pallandt Prijs voor een jonge talentvolle beeldhouwers. Setola heeft het Verzamelgebouw Zuidplein vanuit zijn herinnering getekend. Toen hij hier vroeger kwam, was het in zijn beleving een gribusbuurt met een donkere atmosfeer. Op de begane grond huist nog steeds het bekende grandcafé Rustburcht.