In Memoriam Joany Muskiet (20 januari 1960 – 20 april 2024)

Maandag bereikte ons het verdrietige nieuws dat Joany Muskiet onverwachts op 64-jarige leeftijd is overleden. Een groot verlies voor haar naasten en een groot verlies voor Rotterdam. CBK Rotterdam heeft met haar de laatste jaren een bijzonder traject doorlopen, voor de realisatie van een gedenkteken voor haar zoon, de jonggestorven rapper en woordkunstenaar Helderheid. Hij werd geboren als Breyten Muskiet, door Joany vernoemd naar de dichter Breyten Breytenbach. Die artistieke associatie was terecht, zo zou blijken. Als rapper verkondigde hij een positieve boodschap naar zijn leeftijdgenoten, over hoe je het goede pad moet kiezen en hoe je ondanks tegenslagen je talenten kunt zoeken en benutten.

Hoe belangrijk hij als rolmodel was, merkte zijn moeder pas toen hij in 2004 plotseling op 25-jarige leeftijd in zijn slaap was overleden. Vervolgens waren het zijn vrienden die zijn nalatenschap levend wilden houden, die bij haar over de vloer kwamen, waarna zij die rol overnam. Zo ontstond Stichting Helderheid 5314. De voorbeeldfunctie die Helderheid had, wilde zij ook uitdragen. Ze ging op bezoek bij jongeren in gevangenissen en zette anti-pestprotocollen op. Net als haar zoon bestreed ze racisme en onrecht. Daarbij ging ze altijd uit van het directe, positieve contact met de medemens. De laatste jaren was ze ook actief in het Sociaal Café aan de Oranjeboomstraat. Het goede doen is niet een beroep, het is geen loopbaan, het is iets wat je gewoon doet. Zo hebben wij, bij CBK Rotterdam, haar leren kennen.

En ook zij droeg haar boodschap uit met muziek, haar zoon had het van geen vreemde. Joany was gospelzangeres. Ze heeft wel eens verteld dat ze vanwege haar zangtalent vorige eeuw meer dan eens gevraagd is voor bandjes en andere muzikale clubs, maar daar ging ze niet op in. Ze hield zelf de regie als leadzangeres van de band More Gospel en trad als zodanig geregeld op. Ze was opgegroeid in IJsselmonde en liet zich naar eigen zeggen als jongere al moeilijk beteugelen en koos haar eigen pad. Troost en kracht haalde ze uit haar geloof.

Met de vrienden van Breyten werkte ze de afgelopen jaren meerdere initiatieven uit, waaronder het jaarlijkse en muzikaal zinderende Helderheidfestival waarbij een Helderheidbokaal werd uitgereikt. Ze streefde naar een permanente bekroning van deze nalatenschap in de vorm van een definitief gedenkteken, dat in 2021 op het eiland van Feijenoord werd onthuld in een plantsoen dat inmiddels was omgedoopt tot Helderheidplein. En net zoals haar energie zich niet liet beperken, werd ook de nagedachtenis aan haar zoon er uitgedragen door wanden vol muurschilderingen tot verder dan het plein alleen.

Het monument was ontworpen naar een idee van Micha Prinsen en kreeg een definitieve uitwerking door architect Lloyd Muskiet, de broer van Joany. Een roestvrij stalen zuil met tekst uit Helderheids lied ‘Progressie’, vergezeld van patronen die zijn geïnspireerd op houtsnijwerk van de Surinaamse Marroncultuur. De onthulling was een festival in zichzelf, gezien de hoeveelheid mensen die erop af kwamen en er luisterden onder andere naar de woorden van Joany. Ook daar weer bleek ze een vrouw met een groot zangtalent en een groot hart, ondanks haar grote verdriet een voortdurend pleitbezorger van de boodschap van haar zoon: Hoor Elke Les Die Een Rede Heeft En Ignoreer Dwaasheid – oftewel: H.E.L.D.E.R.H.E.I.D