Herdenken in mei

Mei is traditiegetrouw de herdenkingsmaand. In aanloop naar 80 jaar vrijheid, dat in september van start gaat, vraagt het Nationaal Comité 4 en 5 mei aandacht voor de littekens van de Tweede Wereldoorlog die nog steeds zichtbaar zijn. Op 14 mei 1940 werd Rotterdam hard getroffen door het Duitse bombardement dat in nog geen kwartier de historische binnenstad vernietigde. Na de oorlog wordt de stad herbouwd, waarbij veel nieuwe gebouwen werden voorzien van kunstwerken. Ter herinnering aan de impact van de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende wederopbouw staan door de hele stad talloze monumenten en kunstwerken.

Bevrijdingsmonument (1950)
Joan Bakker

Dit Bevrijdingsmonument is gemaakt door beeldhouwer Joan Bakker en gemeentearchitect Jan Poot. Het werd op 5 mei 1950 onthuld door toenmalig burgemeester Oud. Het bestaat uit een zuil van rood baksteen, onderbroken door kragen van Frans natuursteen. Op ooghoogte zijn reliëfs aangebracht, die dansende jeugd voorstellen. De bekroning van de zuil is een leeuw, eveneens in Frans kalksteen uitgevoerd. De tekst op de zuil luidt: “5 mei 1945 – wij herdenken onze gevallen“.

De verwoeste stad (1953)
Ossip Zadkine

Dit beeld is één van de beroemdste internationale oorlogsmonumenten. De verwoeste stad is de belichaming geworden van het gebombardeerde Rotterdam. Beeldhouwer Ossip Zadkine maakte dit oorlogsmonument in 1947 als terracottabeeldje van 70 cm hoog. In 1949 raakte de toenmalige directeur van de Bijenkorf de heer Van der Wal zo onder de indruk van het ontwerp, dat hij een grote bronzen uitvoering aankocht en schonk aan gemeente Rotterdam.

De boeg (1956)
Frederico Carasso

Ter nagedachtenis aan de slachtoffers die op zee vielen tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte Carasso het ‘Nationale Monument voor de Koopvaardij’. Het werk is 46 meter hoog en kreeg als titel De boeg. Al voor de onthulling was er kritiek op het beeld en werd besloten een menselijk element aan het beeld toe te voegen. In 1965 werd daarom een groep bronzen figuren aan de voet van het beeld geplaatst. Op de basis van het monument staan de woorden ‘zij hielden koers’.

Monument voor alle gevallenen 1940-1945 (1957)
Mari Andriessen

Het Monument voor alle gevallenen 1940 – 1945 is ontstaan naar aanleiding van een prijsvraag, uitgeschreven door het op 16 mei 1945 opgerichte Comité tot Oprichting Gedenkteken Rotterdam. Geen van de inzendingen voldeed, waarna de Nederlandse Kring van Beeldhouwers op eigen initiatief enkele beeldhouwers naar voren schoof, onder wie Mari Andriessen.

Il grande miracolo (1958)
Marino Marini

Il grande miracolo van Marino Marini werd in 1958 onthuld ter herdenking aan de executie van twintig Rotterdamse mannen op 12 maart 1945. Het was een vergeldingsactie voor een aanslag op twee leden van de Duitse geheime dienst. Kort daarna werden nog eens twintig mannen gefusilleerd op het Hofplein. Op 4 mei zijn er meerdere bijeenkomsten en kransleggingen in de stad, waaronder de herdenkingsplechtigheid bij Nationaal Koopvaardijmonument De boeg. Om 18.30 uur begint de herdenkingsbijeenkomst in de Laurenskerk, met aansluitend een stille tocht richting Plein 1940.

Brandgrens (2010)
West 8

Op 14 mei 1940 werd Rotterdam gebombardeerd, waarna een groot deel van het centrum in vlammen opging. Mei 2006 besloot het college van Burgemeester en Wethouders dat de brandgrens gemarkeerd moest worden. De Brandgrens, ontworpen door architectenbureau West 8, bestaat uit led-armaturen die ‘s avonds rood of groen oplichten. In de armatuur zit een illustratie van De verwoeste stad en het silhouet van een Heinkel bommenwerper, beide afgebeeld voor een vlammenzee met een paar brandende gebouwen.