Onthulling Raamvertellingen 2

Op maandag 28 oktober om 17.30 uur worden in de Ooltgensplaatweg nog veertien portiekramen onthuld, ontworpen door kunstenaars Jan van de Pavert en Milou van Ham.

Toen de Rotterdamse woonwijk Pendrecht in de jaren vijftig werd opgeleverd, gold het als een parel van de wederopbouw. Toeristen kwamen uit het hele land voor dit moderne ontwerp van Bauhaus-architect Lotte Stam-Beese. Eind vorige eeuw was van die oorspronkelijke schoonheid weinig meer te zien in de verpauperde buurt, waar Rotterdam een jarenlange renovatie startte. Bij de sloop, renovatie en herinrichting werd het oorspronkelijke ontwerp een uitgangspunt. Het Centrum Beeldende Kunst Rotterdam bekroonde dit in 2009 met een al even grootschalig kunstproject: zesenvijftig glasappliquéramen van vijf kunstenaars, verhalend over de ontwerpgedachten van weleer.

Van de Pavert haalt beeldtalen aan van vergankelijke utopieën, die vorige eeuw zo bepalend waren. Van Ham trekt in haar tekstwerken het idealisme van na de oorlog door naar nu. Hiermee telt het project ‘Raamvertellingen’ zeventig kunstwerken die deze gerenoveerde wijk tot een openbaar museum maken.

Ideologieën en utopieën vormen een vast thema in het werk van Jan van de Pavert. Zijn zeven geëmailleerde ramen voor Pendrecht variëren van landschappen met propagandistische omlijstingen uit verre landen en tijden tot de zeer geordende Nederlandse architectuur van nu. Juist in Pendrecht is die internationale vergelijking op zijn plek. Architect en planoloog Stam-Beese bracht hier Bauhaus-idealen in de praktijk die ze had getoetst in de Sovjet-Unie en bij het CIAM van Le Corbusier. Na voltooiing van de wijk in de jaren vijftig zou deze als voorbeeld dienen voor veel Nederlandse woonwijken. Bij de ramen van Van de Pavert ontwierp Milou van Ham zeven tekstwerken met verschillende teksten over utopieën. Die variëren van dichtbij, over de Sociale Woningwet, tot het Gilgamesj-epos en Thomas More. Ook zij maakt daarmee de sprong van abstracte idealen naar Nederlandse toepassingen.

Pendrecht heeft een grote val meegemaakt. Destijds bejubeld als parel van de wederopbouw zou het de op eennagrootste probleemwijk van Nederland worden. Daardoor leverde de geplande opknapbeurt van rond de eeuwwisseling vanzelf veel discussie op over nut en schuld van architectuur en de toepasbaarheid van idealisme. Die onderwerpen kregen nadien in Nederland veel vervolg in debatten. Van Schagen Architecten bracht de oorspronkelijke ontwerpgedachten op geactualiseerde wijze terug in de wijk, waarop het Centrum Beeldende Kunst hier met Raamvertellingen 1 op aanhaakte. De glasappliquéramen van Ben Zegers gaan over de abstracte patronen van textielkunstenaar Stam-Beese, Stang Gubbels zoomde in op de geometrische harmonie van de wijk, Anuli Croon op het groenontwerp, Sarianne Breuker op het gezin als hoeksteen van de samenleving en Milou van Ham componeerde tekstramen met teksten van Stam-Beese. Het zijn kunstwerken die voors en tegens, toen en nu combineren. Verschillende glastechnieken sierden veel wederopbouwarchitectuur, maar daar was in Pendrecht destijds geen geld voor. Die tekortkoming is goedgemaakt door Raamvertellingen 1 en 2, met respectievelijk glasappliquétechnieken en geëmailleerd glas.

De ramen van Raamvertellingen 1 zijn te zien in de gerenoveerde portiekwoningen aan de Middelharnisstraat en Melissantstraat. Raamvertellingen 2 bevindt zich aan de Ooltgensplaat. Beide series ramen kwamen tot stand onder artistieke regie van Olphaert den Otter.

Bij de onthulling op maandag 28 oktober vanaf 17.30 uur aan de Ooltgensplaatweg treedt Walter Bart van theatergroep Wunderbaum op als presentator en interviewt de kunstenaars. Antoinette Laan, Wethouder Sport en Recreatie, Kunst en Cultuur, zal de kunstwerken onthullen.