Het werk van Naum Gabo (zonder titel) voor De Bijenkorf

Kunst in de openbare ruimte


Er is geen stad in Nederland met zo veel beeldende kunst in de openbare ruimte als Rotterdam.

BKOR (Beeldende Kunst & Openbare Ruimte) beheert en vernieuwt de omvangrijke stadscollectie in samenwerking met betrokken Rotterdammers, bedrijven en instellingen. BKOR zorgt voor het beheer en onderhoud van ruim 500 kunstwerken van de Rotterdamse Beeldencollectie. De projectleiders van BKOR adviseren gemeente, burgers en kunstenaars met betrekking tot het realiseren, plaatsen, herplaatsen en saneren van openbare kunstwerken. Zo bemiddelt BKOR tussen de vraag uit de stad naar kunst en stadsverfraaiing en het aanbod van (Rotterdamse) kunstenaars. Ook fungeert BKOR als een kennis- en documentatiecentrum met betrekking tot alle openbare kunstwerken in Rotterdam. Daartoe wordt onder meer het programma Z-Files, Kunst en de Stad georganiseerd in samenwerking met Sculpture International Rotterdam (SIR).

Database
De website van BKOR bevat een groeiende database en plattegrond waarop ongeveer 500 beelden in Rotterdam te vinden zijn. In het boek Beelden. Stadsverfraaiing in Rotterdam sinds 1940 schrijft Siebe Thissen (hoofd BKOR) over 75 jaar wederopbouw in Rotterdam, en schetst hij het ontstaan en de groei van de Rotterdamse beeldencollectie. Met ruim 1.000 kunstwerken en monumenten is die collectie namelijk uniek in Nederland. Aan de hand van verschillende essays vertelt Thissen hoe Rotterdam een échte beeldenstad werd en hoe de kunstenaar sinds het bombardement van 1940 zijn stempel drukte op de vormgeving en beleving van het straatbeeld.

+++++++

Sculpture International Rotterdam (SIR) is het internationale programma kunst en publieke ruimte van CBK Rotterdam. Sculpture International Rotterdam beheert en ontwikkelt de internationale collectie publieke kunstwerken van de stad ter ondersteuning van de internationale en culturele ambities van Rotterdam. SIR ontwikkelt zelf initiatieven en heeft expliciet de taak een grootstedelijk internationaal beleid te ontwikkelen. Sculpture International Rotterdam initieert programma’s en kunstwerken voor specifieke gebieden in nauw overleg met dienst Stedenbouw. Er wordt samengewerkt met kunstenaars van internationale allure die met hun kunstwerken bijdragen aan Rotterdam als wereldstad. De stad verandert, zo ook de mogelijke functies van de kunst voor de publieke buitenruimte.

Collectie
Sculpture International Rotterdam beheert de circa 65 kunstwerken die behoren tot de Collectie Internationale Beelden van Rotterdam, waaronder uitzonderlijk internationaal erfgoed zoals de Gabo, Zadkine en Henry Moore, evenals het 17e-eeuwse beeld van Desiderius Erasmus van Hendrick de Keyser. Sculpture International Rotterdam adviseert het College van B en W met betrekking tot bestaande en nieuw te ontwikkelen permanente kunstwerken. De Collectie is eigendom van de stad, met uitzondering van de werken van Naum Gabo, Henry Moore, Karel Appel en Umberto Mastroanni. Op de website van Sculpture International Rotterdam zijn deze kunstwerken van de internationale beeldencollectie te vinden.

De start van Rotterdams Internationale Beeldencollectie
De Rotterdamse beeldenverzameling begon in de Wederopbouw met aankopen door particulieren van de Gabo, de Zadkine en de Henry Moore, de drie ‘hoofdrolspelers’ in de Collectie. In 1960 besloot de gemeente Rotterdam dat het belang van internationale en spraakmakende beelden voor de stad zo groot was dat het internationale beleid door de stad uitgevoerd zou moeten worden. De Commissie Stadsverfraaiing werd in het leven geroepen. Tot eind jaren 1970 zorgde zij voor de verlevendiging en internationalisering van de openbare ruimte met kunstwerken. Er werden maar liefst 21 beelden aangekocht van kunsthistorische waarde. Rotterdam verwierf onder meer de Rodin en de Laurens (beeldenterras), de Calder in Hoogvliet, de Rickey op het Binnenwegplein en de sculptuur van Phillip King in het Zuiderpark. Nadat de Commissie Stadsverfraaiing eind jaren 1970 een stille dood was gestorven, stelde het gemeentebestuur nog verschillende commissies in. Zij moesten het internationale beleid voor kunst in de openbare ruimte hoog houden. Met als resultaat onder meer sculpturen van Günter Förg, Coop Himmelb(l)au en Richard Artschwager. Na 1988 werd het stil omtrent het grootstedelijk beleid.

De start van Sculpture International Rotterdam
Pas elf jaar later werd ter gelegenheid van Rotterdam Culturele Hoofdstad 2001 het internationale beleid weer opgepakt. Er werd een commissie in het leven geroepen met als taak de traditie van het verwerven van internationale kunstwerken weer op te pakken. Deze commissie zorgde voor het beroemde beeldenterras dat op de route ligt van Centraal Station naar het museumkwartier en die het begin vormt van de beeldenroute via het museumkwartier naar de rivier toe.

Z-Files, Kunst en de Stad
De activiteitenreeks Z-Files, Kunst en de Stad gaat over kunst, openbare ruimte en de stad. De onderwerpen komen aan bod door middel van lezingen, events, presentaties, manifestaties, gastcolleges en excursies. Doel is het onder de aandacht brengen van de bijzondere collectie kunstwerken in de openbare ruimte van Rotterdam. Ook worden actuele ontwikkelingen in de stad belicht. Z-Files, Kunst en de Stad staat – met in het logo de dynamische Z (van Zadkine) – voor een programma van reflecties op de activiteiten van BKOR en SIR.