Restauratie van schildering van Dolf Henkes in een ornamentenlijst door Reclameatelier Leo Mineur. Foto: Joop Reijngoud

Z-Files

25/08/2017
Verhalenhuis Belvedère

Z-Files #19: Kaapse Kleur


Deze zomer worden negen ornamentenlijsten met daarin gerestaureerde en nieuwe kunstwerken in de Rotterdamse wijk Katendrecht opgeleverd. De schilderingen werden gerealiseerd in het project Kaapse Kleur van Verhalenhuis Belvédère en BKOR.

Start: 16:00 uur
Locatie:
Verhalenhuis Belvedère, Rechthuislaan 1, Rotterdam

De afbeeldingen gaan over Katendrecht en de Kaapse kunstenaars en artiesten. Onder andere werken van Daan van Golden, Dolf Henkes, Wally Elenbaas, Louis van Roode en portretten van Johnny Hoes en Leo Mineur zijn opgenomen in de selectie die werd gemaakt in samenspraak met bewoners. Op vrijdag 25 augustus Kaapse Kleur gevierd met de 19e editie van Z-Files, Kunst en de Stad.

De beeldend kunstenaars Wally Elenbaas, Dolf Henkes, Louis van Roode en Daan van Golden woonden allen op Katendrecht. Niet alleen de aanwezigheid van kunstenaars, maar ook die van muziek zijn onlosmakelijk verbonden met de cultuurgeschiedenis van de Kaap; denk aan Johnny Hoes. Die kleurrijke cultuurgeschiedenis wordt dit jaar gevierd.
Dankzij de aanwezigheid van veel beeldende kunst – sculpturen, muurschilderingen – heeft het schiereiland Katendrecht al een klein buitenmuseum. Daar worden nu nog eens negen muurschilderingen aan toegevoegd – sommige nieuw, andere opgeknapt.

Z-Files, Kunst en de Stad #19: Kaapse Kleur
De 19e editie van de Z-Files reeks is een talkshow in Verhalenhuis Belvédère. In een publieksprogramma van anderhalf uur worden de ornamentenlijsten en de nieuwe schilderingen nader bekeken en besproken. Wat betekenen de afbeeldingen voor Katendrecht, en wat betekent Katendrecht nu nog voor de artiesten en makers van de schilderingen? Anna Visser presenteert deze Z-Files, die wordt geopend met enkele woorden door wethouder Hugo de Jonge (Onderwijs, Jeugd en Zorg). In interviews met betrokkenen en bewoners en via een column door Jan Oudenaarden komt de rijke cultuurgeschiedenis van Katendrecht aan bod. Ook worden de resultaten van de Summer School (het Kaapse Kleur educatieproject voor kinderen tussen 9 en 12 jaar) bij Verhalenhuis Belvédère gepresenteerd. De Summer School vindt plaats van 7 t/m 11 augustus en bestaat onder meer uit cursussen ‘XL schilderen’ en ‘interviewen’.

Over Katendrecht

Katendrecht, in de volksmond ook wel ‘de Kaap’, kent een roerige geschiedenis en is regelmatig onderhevig geweest aan grootschalige herstructureringen. De eerste verandering in 1911 was radicaal en veranderde Katendrecht van landelijk dorp in schiereiland tussen de afgegraven Maashaven en Rijnhaven. Voor het afgraven van de havens moesten huizen wijken, waardoor veel mensen moesten verhuizen. Katendrecht werd daarna bekend om zijn levendige uitgaansleven met rosse buurt en later om de teloorgang hiervan en de verpaupering van de wijk. Protest en verzet van bewoners zorgden midden jaren ‘70 voor het besluit tot stadsvernieuwing. Er werd een begin gemaakt, maar werkelijke kwaliteitsverbetering op Katendrecht werd pas tot stand gebracht naar aanleiding van het Pact op Zuid (2006). Een toename van de fysieke, sociale en economische kwaliteit van de wijk door vergroening, de renovatie van het Deliplein, renovaties en nieuwbouw van woningen leverden een groot aantal nieuwe bewoners op. Inmiddels is de herstructurering van Katendrecht in een vergevorderd stadium. Hierdoor is de bevolkingssamenstelling behoorlijk gewijzigd en de diversiteit toegenomen. Het dorpse karakter van Katendrecht is ondanks alle veranderingen behouden gebleven.

De ornamentenlijsten: terugblikken op het oude Katendrecht
De 19e-eeuwse architectuur, waar Katendrecht gelukkig nog veel van heeft, is op de hoeken van veel straten voorzien van ornamentenlijsten. In het verleden waren deze bestemd voor geschilderde advertenties, maar door de komst van abri’s en billboards is deze functie verloren gegaan. CBK Rotterdam bouwde vanaf de jaren ’80 een traditie op om de vlakken in de Rotterdamse ornamentenlijsten te voorzien van beeldende kunst. Eind jaren ’90 kreeg ook Katendrecht schilderingen in de lijsten waarvan nu nog een klein aantal is te vinden. Andere zijn verdwenen door renovaties. Bewoners, Woonstad Rotterdam en CBK Rotterdam hebben zich samen ingezet om de bestaande lijsten opnieuw te voorzien van muurschilderingen. Vanwege het nostalgische karakter van de Kaap werd gekozen voor afbeeldingen die op een of andere manier terugblikken op het oude Katendrecht. Enkele schilderingen door Kaapse kunstenaars werden gerestaureerd, andere zijn reproducties van inmiddels overleden Kaapse kunstenaars, en weer andere schilderingen gaan over Kaapse artiesten.

Z-Files, Kunst en de Stad
De CBK Rotterdam programma’s BKOR en Sculpture International Rotterdam werken intensief samen om de publieke ruimte Rotterdam te versterken en te vernieuwen. Zo organiseren zij regelmatig Z-Files over kunst en de stad waarin kunst, openbare ruimte en de stad aan bod komen door middel van lezingen, presentaties en excursies. Doel van Z-Files (waarin de Z refereert aan De verwoeste stad van Ossip Zadkine en de controverse rondom de mogelijke verplaatsing van dit werk in 2014) is het onder de aandacht brengen van de bijzondere collectie kunstwerken in de openbare ruimte van Rotterdam en het belichten van actuele ontwikkelingen in de stad.

Kaapse Kleur is een project van BKOR (bij CBK Rotterdam verantwoordelijk voor kunst in de openbare ruimte van de wijken). De restauraties zijn uitgevoerd door Reclame Atelier Leo Mineur. De randprogrammering van Kaapse Kleur is ontwikkeld in samenwerking met Verhalenhuis Belvédère.

Kaapse Kleur kwam tot stand met steun van Woonstad Rotterdam, crowdfunding en werving door bewoners, Opzoomer Mee, Verhalenhuis Belvédère, Job Dura Fonds, Stichting Bevordering van Volkskracht, Elise Mathilde Fonds, Erasmusstichting, Verzameling Van Wijngaarden-Boot en Deltaport Donatiefonds.