Sandim Mendes: panu terra | terra panu

Pano de terra duidt de typische gebaande stoffen aan die op de Kaapverdische eilanden geweven worden. ‘Pano’ staat in het Portugees voor stof of weefsel, maar ook voor kleding of doek. De drie woorden samen kunnen worden vertaald als ‘stof van de aarde’, ‘de wereld’ of ‘de geboortegrond’.
Met deze betekenislagen speelt panu terra | terra panu; de titel van de eerste solotentoonstelling van kunstenaar Sandim Mendes (NL/CV, 1986). Dit tegengestelde begrippenpaar verwijst aan de ene kant naar het traditioneel gefabriceerde textiel. Aan de andere kant staat het voor de verwevenheid van mens en materiaal, plaats van ontstaan en productie en de daaraan verbonden histories. De creoolse variant ‘panu terra’ raakt echter dichter aan de Kaapverdische roots van de kunstenaar, en de aandacht die ze in haar praktijk aan haar herkomst en cultuur besteedt.

Veelal middels de media fotografie en textiel maakt Mendes werk waarin ze zich verdiept in de ongedocumenteerde geschiedenis van haar familie en voorouders – en waarmee ze zich probeert in te schrijven in die cultuur. Daartoe combineert ze verschillende artefacten, waarmee ze fictieve beelden creëert die leemtes in een haar onbekende ‘cultuur-geschiedenis’ vullen. Op uitnodiging van curatoren Herbert Ploegman en Franziska Wilmsen peilt Mendes nu in de stad Enschede de gelaagdheid van het gebied rondom tentoonstellingsruimte Tetem in voorbereiding op een nieuw werk.

Enschede was in de twintigste eeuw een van de belangrijkste centra van de Nederlandse textielindustrie. Decennia geleden verdween de productie hier echter, toen zich in andere werelddelen concurrerende industrieën ontwikkelden. De neergang had een grote impact op de stad en de regio, en toont haarscherp de prioriteiten van kapitalistische productie en consumptie. Het is slechts één hoofdstuk uit de duizenden jaren oude geschiedenis van het weven en de wijze waarop het in telkens wisselende verbanden mensen en gebieden met elkaar in verbinding heeft gesteld. Tegenwoordig bevinden zich op het voormalige fabrieksterrein in Enschede een kunstacademie, een tentoonstellingsruimte en appartementen – bestemmingsruimtes die in de industriële architectuur gevestigd zijn. De aanleiding voor de herontwikkeling was hoofdzakelijk de vuurwerkramp die in mei 2000 in de wijk plaatsvond. De wederopbouw van Roombeek, met in het hart van de wijk een ‘creatieve campus’ veranderden de structuur en het gebruik van het gebied ingrijpend.

Curator: Herbert Ploegman & Franziska Wilmsen
locatie: Tetem, Stroinksbleekweg 16, Enschede
lees meer

De werken Panu Xang e Panu Bixu’ werden mede mogelijk gemaakt met een financiële bijdrage (O&O) van CBK Rotterdam, en worden in deze tentoonstelling voor het eerst gepresenteerd. Sandim Mendes: panu terra | terra panu‘ maakt deel uit van het plugin-programma. plugin is een INTERREG VA-project gevestigd in Schloss Ringenberg, dat onder meer de praktijkgeoriënteerde ondersteuning van jonge curatoren en kunstenaars beoogt in samenwerking met Duitse en Nederlandse culturele instituten, zoals Tetem Enschede. plugin wordt in het kader van het INTERREG-programma (deutschland-nederland.eu) financieel ondersteund door de Europese Unie en de INTERREG VA-partners; MWEIMH NRW, Provincie Gelderland, Kunststiftung NRW, Niederrheinische Sparkasse Rhein-Lippe, ArtEZ hogeschool voor de kunsten en Mondriaan Fonds.