Z-Files #18 en onthulling Seven Tears: Susan Philipsz

Z-Files, Kunst en de Stad #18: lezing, interview en feestelijke onthulling van Seven Tears (2017) van Susan Philipsz
Datum: donderdag 23 maart, 16:30 uur
Locatie Z-Files: Museum Boijmans van Beuningen
Locatie onthulling: Willemsplein, Rotterdam

Tickets

Op donderdag 23 maart wordt een nieuw geluidskunstwerk van de Schotse kunstenaar Susan Philipsz onthuld dat speciaal is gemaakt voor het plein onder de Erasmusbrug. Door zeven speakers die verspreid staan op het Willemsplein is het werk Seven Tears te horen: een stuk dat de kunstenaar baseerde op de compositie Pavane Lacrimae van de Hollandse componist Jan Pieterszoon Sweelinck (1562 – 1621).

Door de zorgvuldig verspreide, speciaal hiervoor ontworpen speakers vermengen de klanken en flarden muziek zich met de geluiden van de stad. Het geluidslandschap vergezelt zo opvallend onopvallend de voorbijgangers die onder de brug langs de Maas wandelen en speelt elke avond tijdens zonsondergang. Seven Tears werd gerealiseerd in opdracht van Sculpture International Rotterdam, en is een uitbreiding van de SIR-collectie.

Onthulling en Z-Files #18
Voorafgaand aan de onthulling van Seven Tears vindt een lezing en vraaggesprek met Susan Philipsz plaats in het auditorium van Museum Boijmans van Beuningen. In deze 18e editie van Z-Files, Kunst en de Stad geeft Philips een voordracht over het werk Seven Tears dat zij speciaal ontwierp voor het Willemsplein, waarna Noor Mertens (directeur Kunstverein Langenhagen en adviseur SIR) in gesprek met Susan Philipsz over haar drijfveren en oeuvre. Na de Z-Files volgt de onthulling van het kunstwerk op het Willemsplein.

Locatie
Het Willemsplein lijkt op het eerste gezicht een merkwaardige locatie voor Philipsz’ werk. De Erasmusbrug, waar de hele dag en avond auto’s en trams overheen denderen, meeuwen schreeuwen en boten toeteren is één van de luidruchtigste plekken van Rotterdam. Maar juist deze plek midden in het stadsrumoer onder de brug was voor Philipsz een perfecte locatie om de melancholie van Sweelinck in te zetten. Sweelinck geldt als de belangrijkste Nederlandse componist van de Vroegmoderne Tijd, in de overgang van renaissance- naar barokmuziek.

Pavane Lacrimae
Sweelinck op zijn beurt baseerde zijn Pavane Lacrimae op het lied Flow My Tears van zijn tijdgenoot, componist John Dowland (1563 – 1626). Dit lied van Dowland, gemaakt voor luit en zangstem, was toentertijd zeer invloedrijk. Het is één van de eerste voorbeelden van de toenmalige ‘trend’ van melancholia, de gevoelstemming waar in die tijd veel over geschreven werd. Deze wordt door Philipsz ook vaak toegepast in haar werk.

Seven Tears
Philipsz experimenteerde voor het plein onder de Erasmusbrug die begrenst wordt door appartementencomplexen, de Erasmusbrug en de Maas met verschillende klanksoorten. Een eerste strijkersversie werd gevolgd door een blazersversie met orgelpijpen, gevolgd door de definitieve versie. In deze versie wordt Sweelincks compositie gespeeld door musici op glazen gevuld met water. De compositie refereert aan het druppen van tranen als motief, en het element van Barokke klaagzang; waarmee wordt geappelleerd aan het idee van geluk als vluchtige emotie. Door de verstrooiing van de muziek over zeven kanalen smelten de tonen en het omgevingsgeluid naar verloop van tijd samen tot flarden van klanken en muziek.

Over de kunstenaar
De Schotse kunstenaar Susan Philipsz (1965, Glasgow) gebruikt al meer dan twintig jaar geluid en muziek in haar werk voor de openbare ruimte en in kunstcentra. In haar werk, waarvoor ze in 2010 de Turner Prize won, houdt ze zich al meer dan 20 jaar bezig met het opnieuw arrangeren en interpreteren van bestaande composities of muziekstukken op basis van de eigenschappen van de gebruikte locatie. Philipsz onderzoekt de ruimtelijke kwaliteiten van het geluid en zijn emotionele en cognitieve dimensies. Haar recente werk draait vaak om existentialistische thema’s als trauma en verdriet.

Susan Philipsz exposeerde in talloze musea en kunstcentra in Europa en Noord-Amerika. Ze realiseerde verschillende projecten in de openbare ruimte, waaronder op Governor’s Island (New York). Philipsz’ werk is opgenomen in verschillende grote kunstcollecties waaronder die van het Solomon R. Guggenheim Museum in New York, The Tate in London en Museum Ludwig in Keulen. Haar werk wordt vertegenwoordigd door galerie Ellen de Bruijne (Amsterdam) en Tanya Bonakdar Gallery (New York).

Van Noord naar Zuid
Seven Tears is gemaakt in opdracht van Sculpture International Rotterdam (SIR). SIR is het internationale programma voor kunst in de openbare ruimte van CBK Rotterdam. Het werk maakt deel uit van de internationale beeldencollectie van Rotterdam. Dit  kunstwerk vormt tevens de opmaat voor SIRs  sprong van het centrum over de rivier naar Rotterdam Zuid. SIR ontwikkelt voor Zuid een meerjarenprogramma dat gebruik maakt van alle mogelijkheden die de kunst en de stad bieden, met als aanjager het gebied zelf. Het programma bestaat onder meer uit het uitbreiden van de collectie met permanente en tijdelijk kunstwerken, onderzoeksprojecten, interventies, Z-Files en een internationale triënnale georganiseerd. Dit alles onder de werktitel Paleis Maashaven.

Museum Boijmans van Beuningen: Gek van Surrealisme
Voorafgaand aan uw bezoek aan de Z-Files ontvangt u op donderdag 23 maart op vertoon van uw aanmelding voor de Z-Files gratis toegang tot het museum. Momenteel is bij Museum Boijmans van Beuningen onder andere de tentoonstelling Gek van Surrealisme te zien. Voor het gehele tentoonstellingsoverzicht kunt u terecht op de website.

Colofon
De CBK Rotterdam programma’s BKOR en Sculpture International Rotterdam werken intensief samen om de publieke ruimte Rotterdam te versterken en te vernieuwen. Zo organiseren zij regelmatig Z-Files over kunst en de stad waarin kunst, openbare ruimte en de stad aan bod komen door middel van lezingen, presentaties en excursies. Doel van Z-Files (waarin de Z refereert aan De verwoeste stad van Ossip Zadkine en de controverse rondom de mogelijke verplaatsing van dit werk in 2014) is het onder de aandacht brengen van de bijzondere collectie kunstwerken in de openbare ruimte van Rotterdam en het belichten van actuele ontwikkelingen in de stad. Z-Files, Kunst en de Stad #18 wordt georganiseerd door Sculpture International Rotterdam en Museum Boijmans van Beuningen. Seven Tears wordt mede mogelijk gemaakt door de gemeente Rotterdam.